Moeten we dat nu net wel of net niet vragen aan elkaar? En hoe antwoordt een mens daar in godsnaam op?
Ik kan nooit goed voorspellen op voorhand wat er uit mijn mond zal rollen. Ik kan op voorhand denken dat het best oké loopt, maar dan bij het rijzen van de vraag blijkt de boel toch wat meer complex te zijn dan het antwoord 'goed' kan dekken.
Dat is het hem misschien. Het is een complexe vraag die gesteld wordt vanuit de verwachting dat er een eenduidig antwoord op bestaat.
Ik stel hem wel -quasi elke sessie- aan elke cliënt. Ik nuanceer -soms- en vraag 'hoe gaat het vandaag' of 'hoe ging het sinds onze laatste sessie'. Ook weten ze dat het antwoord, gezien de aard van de context -ze zitten immers bij de therapeut waar het al eens vaker gaat over de minder eenvoudige aspecten van het leven- niet eenduidig positief hoeft te zijn. Ze weten allicht ook dat ik het niet zal toelaten dat hun hoofd er iets zwart-wit van maakt.
Het is gewoon effectief een zeer gelaagde vraag, niet? We vinden het -mogelijks daarom- niet leuk om hem -tussen de soep en de patatten- toegeworpen te krijgen. Snel snel moeten we dan in twee of max drie zinnen iets uitgelegd krijgen wat we allicht -zelfs al hadden we drie uur- niet volledig uitgelegd kregen. Iets wat hoe dan ook niet volledig in taal uit te drukken valt..
Hoe ik er tegenwoordig probeer mee om te gaan is door zelf geen verwachting voorop te stellen. Ik kijk eerder naar wat ik voel bij het krijgen van de vraag. Daardoor is het me beginnen opvallen dat het antwoord anders zal zijn, ook mede afhankelijk van het moment, de plek en de persoon die de vraag stelt. Wat me aanvankelijk frustreerde, die verscheidenheid aan antwoorden, dat niet kunnen voorspellen wat er uit mijn mond zal rollen, is in feite best interessant om te ontdekken. Alsof ook ik in feite niet alleen degene ben die de vraag beantwoord, maar ook beluister.
Een tweede ding waar ik voor waak is de verwachting van de ander zo min mogelijk in te vullen. We vullen die maar al te snel in. 'Ze willen het toch niet weten'. 'Ze luisteren toch niet'. 'Ze gaan het niet begrijpen.' Maar zo geven we niemand een oprechte kans. Zo gooien we de handdoek al in de ring, voor we goed en wel begonnen zijn.
Of het nu klopt of niet, ga er gewoon vanuit, als je de vraag krijgt, dat je er altijd een oprecht antwoord op mag geven. Dat oprecht antwoord kan even goed zijn, dat je er nu even niet kan of wil op antwoorden. Het kan kort of lang zijn. Aan de oppervlakte blijven of in de diepte gaan. Eigenlijk heb jij de vrijheid om dat zelf in te vullen. Misschien voelt het niet zo, dat kan. Maar hoe dan ook, is het aan jou om jezelf die vrijheid terug te geven.
"Everything can be taken from a man but one thing: the last of the human freedoms – to choose one's attitude in any given set of circumstances, to choose one's own way.” -Viktor Frankl
Hoezeer de vraag je misschien frustreert, vraag je eens af, hoe het zou zijn, als we elkaar die vraag niet meer zouden stellen? Zouden we dan niet nog meer op ons eilandje belanden? Aan ons eigen hoofd overgelaten om het ingevuld te krijgen (want invullen doen we sowieso).
Het is op zich iets moois en waardevol, het geeft je elke dag opnieuw -mogelijks meermaals- de kans je te verbinden. Je wat begrepen te voelen of net te leren accepteren dat er een limiet bereikt werd in tot waar een ander je kan begrijpen. En dat is ook niet het einde van de wereld. Hopelijk heb je, door jezelf te horen spreken, jezelf wat meer begrepen. Een stukje inzicht gekregen dat je tot daarvoor niet had.
Dat is het therapeutische aan spreken of schrijven, het schenkt net genoeg ruimte tussen jou en je gedachten om het verschil te kunnen opmerken. Hier ben ik, hier zijn mijn gedachten en hier is een warrig boeltje aan gevoelens.
Het veel gelaagde antwoord is dat je het EN goed EN niet goed kan stellen tegelijkertijd. Sommige dingen lopen en andere niet. Soms wil je het er net wel en soms net niet over hebben.
Maar -naar mijn mening- is er dus niets mis met het stellen nog krijgen van de vraag, op zich. Eerder zouden we de aandacht kunnen richten op onze eigen reactie erop en daar -indien nodig- wat aan sleutelen.